ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ-ΜΑΙΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΡΟΥ

 

«Πώς επουλώνονται οι ανθρώπινες ψυχές;»,αναρωτιέται ο Αντρέα Ντελασούντα,ο γατρός του ψυχιατρείου

της Ποβέλια,του νησιού με τις μαύρες αναμνήσεις,στη Βενετία.Μπορεί άραγε μια ψυχή να γιατρευτεί;Τις πιο πολλές φορές φεύγει από το ανθρώπινο σώμα χωρίς να έχει βρει τη λύτρωση.Εγκαταλείπει την ύλη πληγωμένη,παραπονεμένη και αθεράπευτη.

Η Παλίρροια της Μαίρης Κωνσταντούρου είναι δύο παράλληλες ιστορίες:του Αλεσάντρο,που έπεσε θύμα της πανούκλας,το 1346,στη Βενετία και των τροφίμων του άσυλου της Ποβέλια,μία δεκαετία μετά τη λήξη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.

Στις πρώτες σελίδες του βιβλίου,η μορφή του Αλεσάντρο θα μπορούσε να είναι η μορφή από τον πίνακα του Έντβαρντ Μουνκ στην Κραυγή.Όσο ο αναγνώστης προχωρά,βλέπει όλες τις εκδοχές του πίνακα που έφτιαξε ο ζωγράφος,μέσα στην ψυχική ταραχή,

στην παράνοια και την απόγνωση του μυαλού.

Η Λουτσία,η Ρεμίνα,ο Βιτόριο είναι τρόφιμοι του ασύλου,δίκαια και άδικα.Κανείς δεν νοιάζεται πραγματικά για τις αιτίες του εγκλισμού τους,για την πορεία και τον βίο που διάγουν.Ουσιαστικά,ξεχασμένοι,ως απόκληροι ψυχικά διαταραγμένοι άνθρωποι,

βιώνουν την απόλυτη απαξίωση και τη λησμονιά.Ο Ντελασούντα είναι ο ψυχίατρος που θα προσπαθήσει να κατανοήσει και να σώσει,όσους σώζονται,από τον ζοφερό κόσμο του ψυχιατρείου.

Ιστορίες μοναξιάς,γεμάτες μελαγχολία και πόνο εκτυλίσσονται στην ιστορία,ενώ παράλληλα,η περιγραφή της πανούκλας,τον 13ο αιώνα στην Ιταλία,κάνει τον αναγνώστη να παραλληλίσει το παρελθόν με το παρόν,τον τρόπο που ζει και αισθάνεται σήμερα ο καθένας από εμάς μια παρόμοια κατάσταση.

Μία γυναίκα με κατάθλιψη από τον χαμό του παιδιού της,ένας νεαρος άνδρας με καρκίνο στον εγκέφαλο,μια κοπέλα με διαταραχές προσωπικότητας,έπειτα από τη βίαιη,μακροχρόνια σεξουαλική συμπεριφορά απέναντί της,του πατριού της είναι σίγουρα άνθρωποι που χρειάζονται ψυχολογική και σε κάποιες περιπτώσεις ψυχιατρική υποστήριξη,αλλά όχι δια βίου εγκλεισμό.Μέσα από μία συγκινητική,αλλά και τεκμηριωμένη αφήγηση,η συγγραφέας αποδυκνύει πως η αποξένωση,η μοναξιά,η φιλία και οι ανθρώπινες συγκρούσεις είναι στοιχεία οποιασδήποτε κοινωνίας,είτε είναι αυτή ενός ασύλου,είτε μιας κατακερμαισμένης κοινωνίας σε μια πανδημία,είτε στην εύρυθμη κοινωνία που ζει ένας άνθρωπος.

Η Παλίρροια περιγράφει μεγάλες αλήθειες και στην πραγματικότητα είναι μια ανάλυση της σύγχρονης κοινωνίας,αλλά και του τρόπου που αντιμετωπίζεται η ψυχική ασθένεια,τόσο από την πλειονότητα των λειτουργών της,όσο και από το σύνολο,τις περισσότερες φορές,των «λογικών».Όμως,ουσιαστικές είναι και οι παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα που αφορούν στην επιδημία της πανώλης με την απανθρωπιά του σύγχρονου κόσμου:Οι αρουραίοι σκόρπιζαν τον θάνατο,την απομώνοση και την απανθρωπιά στις συμπεριφορές,οι ανάλγητοι και απάνθρωποι αρουραίοι-άνθρωποι,σκορπίζουν την απόγνωση,τη δυστυχία και τον θάνατο με κάθε είδος εγκλεισμού και ασυλοποίησης (στρατόπεδα συγκέντρωσης,άσυλα,

πολέμους).Το προτείνω,ως ιδανικό ανάγνωσμα,ιδιαίτερα,σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε.

Εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ